Bontekoe kan niet beter

'De 72 mannen dobberen al bijna twee weken op zee. Eerst hielden ze zich in leven met een paar broden, rauwe vis en meeuwen. En nu al dagenlang met niets. Alles is op.
“Hé jongen!” De Deense matroos heeft zijn mes getrokken en gebaart naar Jan.
“Hou je gemak!”, antwoordt Jan dapper: “De dag is nog lang.”
“Kom maar bij mij, maatje. Het kan maar gebeurd zijn. Ik zal zorgen dat je er niets van voelt.” De matroos kijkt Jan met een holle blik aan. Zijn gebarsten lippen vormen een afstotelijke glimlach.
“Toe maar, Jan.”, zegt de scheepstimmerman zachtjes: “God zal je belonen voor je offer.”
“Nee!” Jan schreeuwt het uit. Hij probeert langs de magere halfnaakte ongeschoren mannen weg te vluchten. De bootsman grijpt hem vast en duwt hem terug naar de Deen.
“Sorry, Jan.”, zegt hij beschaamd. De Deen pakt Jan stevig vast en heft zijn mes.'

Soms is de werkelijkheid beter dan je fantasie. Voor het lesprogramma bij de Maritieme Canon schrijf ik twintig korte verhalen met kinderen in de hoofdrol. Het fragment met de veertienjarige Jan is er een voorbeeld van. Steeds zoek ik naar jonge, aansprekende ooggetuigen van de belangrijkste gebeurtenissen uit ons maritieme verleden. Meestal documenteer ik me eerst en verzin daarna een verhaallijn en een passend personage. In het geval van Willem IJsbrandsz Bontekoe is dat niet nodig. Bontekoe is tegenwoordig vooral bekend via het kinderboek van Johan Fabricius, maar zijn eigen reisjournaal - voor het eerst gepubliceerd in 1646 - is ook zeer de moeite waard. Daarin kun je lezen dat de overlevenden van de scheepsramp met de "Nieuw Hoorn" ten einde raad de scheepsjongens willen opeten. Bontekoe probeert dat te voorkomen met een compromis: als ze binnen drie dagen geen land bereiken, worden de jongens opgeofferd. Veel spannender kun je het zelf niet verzinnen. Alleen de naam "Jan" en de genoemde bemanningsleden zijn fictief. De basis is classic Bontekoe.