Fröbelen met een topobject

Hét topobject in ‘Recht zo die gaat!’, de komende tentoonstelling over cartograaf Gerard Mercator, is natuurlijk zijn beroemde wereldkaart uit 1569. Daarvan zijn er nog maar drie over en wij hebben de meest bijzondere, namelijk zijn kaart in de vorm van een zeeatlas. Door Mercator hoogst persoonlijk in elkaar geknutseld!
Een probeersel.
Mercator was destijds zo begaan met de zeevaart dat hij vanuit zijn studeerkamertje in Duisburg de perfecte wereldkaart voor zeelieden bedacht. Eentje waarop je met een rechte lijn een koers uit kunt zetten. Dat klinkt simpel, maar was revolutionair.
Mercators meesterwerk bleek in de praktijk echter onbruikbaar. Op de woelige baren was het immers lastig navigeren met een kwetsbare papieren kaart van 200 bij 135 centimeter. Daarom dacht Mercator dat het handig zou zijn om drie van zijn kaarten in stukken te knippen en te verwerken in een soort boek, een soort atlas. Hij ging aan het werk, verknipte drie van zijn kaarten, kleurde ze verdienstelijk in en maakte er een zeeatlas van. Diezelfde atlas hebben wij in bezit en kunt u straks - voor het eerst in vele jaren - komen bewonderen.
Helaas laten boeken – ook topstukken – zich lastig tentoonstellen. U wilt er als bezoeker immers in bladeren en dat mag dan weer niet. Bij Mercators zeeatlas kan het wel. Digitaal althans. Alle bladzijden uit de atlas zijn gefotografeerd en straks kunt u er, via een touchscreen, doorheen bladeren. Zo’n digitale atlas biedt natuurlijk veel meer mogelijkheden, dus besloten we om er ook een animatie in op te nemen die laat zien hoe de losse bladzijden, als je ze bij elkaar puzzelt, leiden tot Mercators oorspronkelijke wereldkaart.
Leuk idee, maar probeer een vormgever maar eens uit te leggen wat precies de bedoeling is.
“Hoe gaan we dat aanpakken?”, vroeg ik projectleider Patricia.
“O, heel eenvoudig. Ik maak prints van de bladzijden uit de atlas en die plakken we aan elkaar tot een wereldkaart. Dat zullen ze toch wel snappen?”
En zo herhaalden wij het monnikenwerk van Mercator. Maar dan andersom, en in vijf minuten met behulp van zwartwitprintjes. Zoals u ziet had conservator Ron er wel lol in. Maar ja, het was dan ook voor het eerst dat hij een topobject mocht ontleden.